गाउँबाट पढाइको सिलसिलामा काठमाडौं आउनु प्रायः उपत्यका नजिकको जिल्लाका बिद्यार्थीको बाध्यता हो । एस.एल.सी पास भएपछि बुबा–आमाले मलाई पनि सानोममीसँगै काठमाडौं बसेर पढ्ने वातावरण मिलाकदिनु भयो । सामान्य परिवारमा जन्मिएको हुनाले कलेज लाइफसँगै केही न केही काम गर्नुपर्ने बाध्यता थियो । सुरुका दिनमा घरपरिवारको यादले साह्रै सताउँथ्यो । आमाले पकाएको मिठो खाना । आँगनमा बाँधिएका गाईवस्तु र बाख्रा । बाख्राका पाठासँग खेलेको त्यो पल, सजिलै कहाँ विर्सिन सकिने रहेछ र ? परन्तु, बाध्यताका अगाडि अरु सबै फिक्का हुँदोरहेछ । व्यवस्थापन संकायमा स्नात्तकोतर पास भएको दिन साँच्चै म हर्षका आशुँ रोए। दिन, महिना र वर्ष हुँदै काठमाडौं बसेको आज झण्डै १०वर्ष बितेछ । निरन्तर काठमाडौं बसाइको यो अवधिमा डिग्रीसम्मको पढाइ मात्र सकिएन शहर, राष्ट्रिय राजनीति र राज्यका काम–कार्वाहीलाई नजिकबाट बुझ्ने पर्याप्त अवसर पनि मिल्यो । मैले जिल्लाकै क्याम्पसमा पढेको भए सायद आजको जस्तो देश–काल बुझ्ने अवसरबाट बञ्चित हुनेरहेछु ।
सरकारले लकडाउन गर्नुभन्दा केही समय अगाडि ममी हामीलाई भेट्न गाँउबाट काठमाण्डौ आउने कुरा भइरहेको थियो । आउँदा के लिएर आउने, कसलाई भेट्न जाने, सल्लाह हुन थालिसकेको थियो। घरबाट बुवा/ममी आउनु हुँदा ल्याउन कहिले नछुट्ने कोशेली भनेकै सेलरोटी । मलाई सेल एकदमै मनपर्ने भएकाले ममी काठमाण्डौ आउने कुराले धेरै खुशी थिए । कुरा सेलको मात्र पनि होइन, झण्डै ६ महिना अर्थात् तिहारपछि ममीलाई भेट्न पाउँदै थिए । तर, लकडाउनले आमा–छोरीको दुरीलाई यथास्थानमा राखिदियो । तथापि, यसको सकारात्मक पाटो भनेको दुनियाँमा हजारौं मान्छेको मृत्यु भइरहेको समयमा कम्तिमा हामी सुरक्षित त छौं । यसैमा चित बुझाएर बसेकी छु ।
लाखौं मानिस काठमाडौं छाडेर गाउँ फर्किसकेका छन्। सार्वजनिक सवारी बन्द हुने थाहा पाउनसाथ गाउँमा रहनु भएका बुवा/ममीले घर आउन कर गरिरहनु भएको थियो । केही आफन्त र साथीभाइ भने गाउँ फर्किसकेका थिए । तर,म भने अफिसको काम र जिम्मेवारी छाडेर तत्काल जान मलेन । केही निर्णय लिन पनि सकिरहेकी थिइन। बन्दै हुने स्थिति आएछ भने केही उपाय लगाएर भए पनि घर जाने कुरा भाइ र मेरो बिचमा भइरहेको थियो। लकडाउनसँगै घर जाने सबै बाटाहरु बन्द भए। ममी काठमाण्डौ आउने त कुरै भएन । पहिले जानेहरु परिवारसँग रमाउन पाए तर म भने काठमाण्डौमै छुटे। हुन त म मात्र होइन, यसरी आफ्नो गाँउ जान नपाउनेमा हामीसँगै बस्ने छिमेकी दिदीको परिवार पनि छ । मलाई लाग्छ, हामी जस्तै अप्ठेरोमा परेर घर फर्किन नसकेका धैरै मानिस होलान् ।मेरो भने डेरा र अफिस नजिकै भएकाले त्यही साँझ अफिसबाट ल्यापटप र केही अफिसियल कागजपत्र ल्याएर घरमै बसेर काम गरिरहेकी छु । छिटफुट खुल्ने पसलबाट सामान र तरकारी किनेर खादै बाँचिएको छ ।
हरेक दिन बुबा–ममीसँग कुरा हुन्छ । जतिपटक कुरा हुन्छ त्यति पटक गुनासो गर्नु हुन्छ। त्योभन्दा पनि बढी हामी कसरी बसेका छौं, के खान्छौं भनेर चिन्ता गर्नुहुन्छ । लकडाउनका बिचमा पनि विभिन्न उपाय अपनाएर गाउँ पुगेका छिमेकीका बारेमा सुनाउनुहुन्छ । सहरमा लकडाउनको प्रभाव भए पनि गाउँ–घरमा नियमित हुने काम भइरहेको छ। आज मात्र केही दिन अघि काटेर सुकाएको गँहु झारेर थन्क्याउने काम सकियाे रे मन फिक्का हुँदोरहेछ ! दिउँसभरि गहुँ केलाउदा ममीको ढाड दुख्यो भन्दै हुनुहुन्थ्यो। आफू जान पाएको भए बुबा–ममीलाई काममा त सघाउन पाउँथे । सम्झेर मन फिक्का फिक्का भयाे । घरप्रतिको माया जति नै भएता पनि अब जहाँ छौं, त्यही वसेर हामीले असल नागरिक हुनुको कर्तव्य पूरा गर्न पर्छ। अहिलेको अवस्थामा त झनै हुँदैहुँदैन। किनकी, यो सबै हाम्रै लागि त हो । फेरि प्रकृतिको नियम नै हो, सधै एउटै अवस्थामा दुनीयाँ रहिरहन्न। जसरी ऋतुहरु बदलिन्छन् समय पनि बदलिन्छ ।
लकडाउनका कारण घरमै बसिरहनु पर्ने बाध्यतासँगै मान्छेले विभिन्न खालको समस्या पनि झेल्नु परिरहेको छ । त्यस्तै पिडा सहेर घरमा बस्न बाध्य मध्य म पनि एक हो । छिमेकीको घरमा रातको १:०० बजेसम्म हल्लाखल्ला, स्पीकर जोडेर टोल थर्किने गरी फिल्म र गीत बजाउँदा, म राम्रोसँग सुत्नै सकेको छैन । आफूले गर्दा अरुलाई डिस्टर्ब पुग्नु हुँदैन भन्ने सेन्स मानिसमा किन नभएको होला ! त्याे सम्झेर दिक्क लागेर आउँछ ।यस्ताे गर्नेलाई कसरी कसले तह लगाउने होला ?
जे भए पनि लकडाउन भर घरमै बस्नुको विकल्प छैन । रातभरि राम्रोसँग सुत्न नपाएता पनि विहान उठेर सधैझै घरको सरसफाई गर्नै पर्यो । मोवाईल खोलेर देश दुनियाँका ताजा समाचार नहेरि पानी पिउन मन लाग्दैन। फुर्सदको समयमा किताब पढ्ने, लेख्ने र चाहेको परिकार बनाएर खाँदा दिन त बितिहाल्छ। मलाई कुकिङमा पनि सोख भएकाले फुर्सदको यो समयमा मन लागेका परिकार बनाएर खाने गरेकी छु । घरमा वुवा–ममीले बनाएको जस्तो स्वादिष्ट त बनाउन सकिन। तैपनि २५ गते सेलरोटी बनाए । मैले आफैले सेल बनाएर खाएको बुबा–ममीलाई सुनाउँदा कम्ति खुशी हुनु भएन। मैले बनाएको सेल बुबा–ममीलाई पनि खुवाउन पाएको भए………………….। सेल मिठाे थियाे तर मन चाहिँ फिक्का फिक्का थियाे ।
