हिउँदको महिना । माथि पहाडलाई हिउँले ढाकेको छ । भरखरै घामको न्यानो ताप्दै गरेको गाउँमा जुम्लीका भाकाहरू गुन्जिन्छन् ।
जुम्ला चन्दननाथ गाउँमा आज भैलो खेल्दैछन् । गाउँलेहरू जम्मा भएर प्रत्येक घरमा ५ दिनसम्म भैलो खेल्ने गर्दछन् । मौलिक शैलीमा भैलेराभैलेरी(भैलाे खेल्ने पुरुष महिला)हरूले हरेक घरमा सुख शान्ति र समृद्धिको कामना गर्छन् । अनि भैलो खेलिएका घरका मान्छेले चाहिँ अन्न, फलफूल तथा टिका लगाइदिएर दक्षिणा दिने गर्छन् ।
उमेरले बुढ्यौली लागेका दुर्गा बहादुर खत्री पुर्खाको कला र संस्कृति जोगाउनुपर्छ है भन्दै गाउँलेका घर-घरमा पुगी मीठो भैलो सुनाउछन् ।
काँ र जन्म्यो भैलो ? मान सरोवर कविलास- भैलो
ऐंर देखि भैलो ताक्लाखार आयो -भैलो ।
……………………………………………
पहिले-पहिले त मानसरोवर हुँदै जुम्ला, दैलेख, सुर्खेत, दाङ हुँदै उपत्यका काठमाडौंसम्म भैलो खेल्न पुग्थे रे ।पैल्हाको भैलो काँबाट उब्ज्याे ? -भैलो ।
पैल्हाको भैलो मानसरोवर उब्ज्यो -भैलो ।
भैलो खेलिसकेपछि सबैजनाले गाउँ नजिकै पाटे भात खाएर रमाइलो गर्छन् ।