चारकोसे झाडी छेउको यो गाउँ मधेसका अरु गाउँ जस्तै थियो । पहाडबाट बसाइं सरेर आउनेहरु थिए । धान फलाउन माटोसँग मरिमेट्नेहरु थिए । उब्जनीभन्दा धेरै पसिना बग्थ्यो । निर्वाहमा मात्र साटिएको परिश्रम थियो ।
हुन त सखुवाका मोटा खाँबोमा अडिएका, काठैकाठका पुराना घरहरुले अझै पनि दशकौं अगाडिको उही गाउँको तस्बिर जोगाएर राखेका छन् । तर मान्छेका अनुहारका चमकहरु फेरिएका छन् । थकित र निराश अनुहारहरु आजकल उज्याला भएका छन् ।
माछागाउँको कथामा विष्णुबहादुर थापाको कथा जोडिँदो रहेछ । आफ्नो भागको डेढ बिगाहा बेत घारी फाँडेर विष्णुबहादुरले ३८ सालतिर माछा खेती सुरु गरेका रहेछन् । गाउँलेले बिस्तारै विष्णुबहादुरलाई पछ्याएछन् । विष्णुबहादुर परलोक भइसके ।
रुखका छाहारीमा बसेर गाउँका दिदीबहिनीहरु सरसल्लाह गर्दै थिए । यहाँ पनि माछाकै कुराकानी रहेछ । श्रीपतीदेवी रामलाई फर्किँदा भेट्ने भनेर हामी विष्णुबहादुरको घरतिर अघि लाग्यौं ।
विष्णुबहादुरकी धर्मपत्नी ताराकुमारी माछालाई घाँस हालिरहेकी थिइन् । हामी पनि उनकै छेउमा टुसुक्क बस्यौं ।
ताराकुमारीलाई विगत सम्झिँदा सपना जस्तो लाग्छ । श्रीमानसँगै परिश्रम गरेकी तारा बुढ्यौलीमा पनि चुप लागेर बस्न मन गर्दिनन् । मिठो मुस्कान र मिहेनत उनका ७८ वर्षे उज्याला अनुहारका गहना बनेका छन् ।
एकछिन सुस्ताएको बेला वीरबहादुरले अष्ट्रेलिया सम्झिए । माइला नातीले बोलाएर अष्ट्रेलिया घुम्न गएका रहेछन् ।
उर्मिला थापाको पोखरीमा जलवाहरु आज माछा मार्दैछन् । माछा मार्ने जलवा व्यापारीले नै ल्याउँछन् । जोख्ने बोक्ने सबै काम अरुले नै गर्छन् । त्यसबापत माछामै पैसा काटिन्छ ।
उर्मिला थापाको काम चाहिँ शितलमा बसेर माछा मारेको हेर्ने अनि अन्तिममा पैसा गन्ने ।
श्रीपती देवी राम पोखरीको डिलमा भाँडा ठटाएर चरा भगाउँदै थिइन् । पोखरीमा चरा र सर्पको भाग पनि माछा हाल्नुपर्छ रे ।
मधेसको समाजमा दाइजोले उठ्नै नसक्ने गरी अझै पनि थिच्छ । श्रीपतीले ६ ओटी छोरीलाई दाइजो दिएर अन्माइन् । अरुकै जमिनमा कमाएको १० कट्ठे पोखरीले उनलाई बचाइराख्यो ।
यशोदा भण्डारीले पनि पोखरीकै भरमा एक्लै छोरीहरु हुर्काइन् ।
उनी चाहिँ वीरबहादुरका नाति अनिल भण्डारी । माछा खेतीमा रमाइरहेको पछिल्लो पुस्ता ।
जलवाहरु वीरबहादुरकै पोखरीबाट माछा निकाल्दै छन् । माछा मार्ने बेला सानोतिनो मेला नै लाग्छ ।
वीरबहादुर पछिपछि उभिएर चनाखो भएर हेर्छन् । बेलाबेलामा सिकाउँछन् ।