वुहान र वुताई शान

दैनिक जसो मेसेन्जर खोल्छु र हेर्छु । धेरैमा १५/१६ जना मात्र अनलाइन देखिने आफन्तजन र साथीहरु आजकल ३०/३५ जना, कहिले त ४० जना सम्म पुग्छन्। सबैभन्दा पहिले पोखरा घरतिरका आफन्तहरु कोही अनलाइन छन् कि भनेर हेर्छु । आज माइला दाइलाई देखेँ। उहॉको घर बाबा-आमासंगै जोडिएको छ। बाबा-आमा भाइको परिवारसंगै बस्नु हुन्छ। तर भाइले मेसेन्जर कहिल्यै चलाउदैनन् । घरमा फोन गर्ने कलिंग कार्ड किन्न अफलाइसेन्स पसल जान नभ्याएकोले  घरतिरको हालखबर माइला दाइसँगै लिन्छु आजकल। घरतिर ७० कटेका बाबा-आमा, लालीगुरॉस टोल घर भएका साइला दाइको परिवारको हालखबर लिए पछि कुरा सकिन्छ। साथीभाइहरुको सन्चो बिसन्चो पनि बुझ्छु। 

आजकल मेरो दैनिकी नै भएको छ बारम्बार बि बि सी समाचार हेर्ने, फ़ेसबुक र ट्वीटर हेर्ने र कोरोनाले कहॉ कहॉ के कति प्रभावित भए भनेर जानकारी लिने। भाइबरमा पनि विभिन्न समूहहरुमा भएकाले त्यता पनि मेसेजहरु टिंग टिंग गर्दै आइरहेका हुन्छन्।  तर अलि बढी नै तनाब लागेकोले आजकल नोटिफिकेसन बन्द छ, त्यति हेर्दिन।

वुहानबाट  फैलिएको कोरोनाको क़हरले नजिककालाई टाढा र टाढाकालाई नजिक बनाइ दिएको छ। अलि अस्ति सम्म कामकाज र व्यस्त दैनिकीबाट फ़ुर्सत हुने बित्तिक्कै सप्ताहन्तमा भेटघाट भइ रहने प्रवासी साथीभाइ र आफन्तजनहरु आजकल पराई जस्तै र कयौं माइल टाढा रहेका साथीभाइहरु र आफन्तजनहरु भर्चुयल नै सही नजिक त भएका छन्। 

कोरोनाको त्रासले दैनिकीलाई यति प्रभावित गरेको छ कि यसो किनमेलमा निस्कौं भन्दा पनि सशंकित हुनु पर्ने । सुपरमार्केट गयो भने कि त दैनिक उपभोग्य बस्तुहरु सकिएका रित्ता सेल्फहरु हेरेर फर्कनु पर्ने नत्र २ मीटरको आपसी दुरी बनाइ पट्यार लाग्दो लाइनमा बसेर त्यस माथि सिमित कोटामा मात्र पाइने किनमेलमा चित्त बुझाउनु पर्ने बाध्यता । युद्ध नै जितेको झै गरि किनमेल गरेर आए पछि कहॉ ढुक्क हुने हो र फेरि । सबै किनमेलका सामानहरु छुट्टयाएर राखे पछि प्लास्टिक कभर भएका जतिलाई ब्लिच सहितको वाइपले पुछ्ने र कागजको कभर भएकालाई सफा भॉडामा खन्याएर कभर फ्याले पछि बाहिर जॉदा लगाएको कपडा फुत्त बाथरुममा फ्याली मिले नुहाउने नमिले हात खुट्टा साबुनले मिची मिची धोइवरी बल्ल अरु काम गर्नु पर्याे।

मनै मानेन एक पटक फेरि समाचार हेर्ने इच्छा भो । बेलायतमा  रहेका नेपालीहरु एक एक गर्दै कोरोनाको कारण मृत्यु भएका समाचारहरु पढ्दा साह्रै दु:ख लाग्यो । बेलायत जस्तो विकसित देशमा त यस्तो हालत छ । हाम्रो देश नेपालमा यो रोग यसरी नै फैलिए के हालत होला ? नेपालमा प्रधानमन्त्री ओलीले बेलामै लकडाउन गरेर बुद्दिमतापूर्ण काम गरेकै हुन् । तर हामी जनताहरुले पनि यसलाई मान्ने र स्वास्थ्य मन्त्रालयको निर्देशनलाई पूर्ण पालना गर्ने हो भने यो रोग माथि हामी बिजय पाउन गार्हो छैन जस्तो लाग्याे । चीनको वुहानमा कोरोनाको कारण तीन महिना पछि पहिलो पटक कुनै मृत्यु  नभएकोमा खुशीयाली मनाउदै गरेको समाचारले आशाको किरण जगाएको छ । 

वुहान भन्ने बित्तिकै १५ बर्ष अघि चीनको एक उतर पूर्वी प्रान्त सान्चीको सम्झना ताजा भएर आयो। त्यो बेलामा वुताई शान (चिनिया भाषामा वुताई शानको अर्थ पाँच पहाडहरुको तह ) भन्ने शहर भनुम् या पोखरा जत्तिकै क्षेत्रफलको उपत्यका घुम्न पाएको थिएँ। चार दिशामा चार वटा बौद्ध  गुम्बाहरु भएको ठाउँ किंवदन्ति अनुसार भगवान बुद्धले दर्शन गरेको पवित्र धार्मिक स्थल रहेछ र बौद्ध धर्मावलम्बिहरुका लागि अति नै प्रख्यात। त्यहाँ मन्जुश्रीको पनि मन्दिर देख्दा गर्बले छाती चौडा भएको थियो । त्यहँ मलाई अनौठो लागेको दुई वटा क़ुराहरु – पहिलो मान्छेहरु हातमा पानीको बोतल भित्र पानी र गुन्द्रुक जस्तो देखिने बस्तु बोकेर हिड्ने , दोश्रो कप्राय अधबैसेहरू निधारमा पनियुँले डामे जस्तै राता डामहरु लिएर हिंडेका  । पछि अध्ययन क्रममा जानकारी पाएँ कि ती त चिनियाँहरूको परम्परागत उपचार बिधि रहेछन्। पछिल्लो समयमा चीनमा कोरोनाको उपचारमा पनि परम्परागत विधि प्रयाेग गरेको समाचार सुनेको थिए । हाम्रो नेपालमा आफ्नै परम्परागत घरेलु ओखतिहरुको सही प्रयोग गर्न सकिन्थ्याे कि भनेर जिज्ञासा लागि रह्यो। तर जहाँ जुनसुकै देशमा रहे पनि अहिलेको अवस्थामा आधिकारिक र स्वास्थ्यबिद्हरुको सल्लाह मानेर आफूलाई घर भित्र नै क़ैद गर्नु सबै भन्दा बुद्धिमानी काम हो।