गाउँकाे माटाे र मुग्लानकाे बाटाे

बिहानैदेखि आकाश निकै कालो भएर धुम्मिएको थियो। कालो बादल आकाश मडारिएको देख्दा मनमा ठूलो पहिरो गएको अनुभूति भएकोे थियो। बिहान १० बजे पछि भने आकाश हल्का खुल्दै गएर सौर्यकिरण देखिन थालेकोले मनमा हर्षको सिमा नै थिएन । यसो चारै भञ्ज्याङ्मा देखिएका पहाडहरुलाई नियालेर हेरेँ, आज धर्ती पनि रोइरहेको प्रतित भयो।

भनिन्छ प्रकृति आमा हुन्, आमा रुँदा सन्तानलाई पनि पीडा हुन्छ भनेर। दिन यसै गरि बित्दै थियो,बिहानीको समय हल्का बादल ,घाम हुँदै क्रमश: मैतालुहरु पनि यो समयमा फाट्टफुट्ट देखिन थालेका थिए। यसो मोबाइललाई गोजीबाट निकालेर हेरें। आफ्नो मोबाइल भरि आमाको सम्झनामा कोरिएका शब्दहरु हेरेँ अनि सोचेँ कि ती आमा जसलाई यो मोबाइल हेर्न त परै जाओस् छुनसम्म पाएका छैनन् उनलाई यसले के फरक पर्छ र! मध्यान्ह १२ बज्दासम्म टन्टलापुर घाम थियो। यस्तो लाग्थ्यो– अब पानी त असारमा मात्रै पर्ला। क्षितिजमा कतै पनि एक टुक्रा बादल थिएन। एक महिनादेखिको नित्य कर्ममा थिए– आममान्छे। कोरोना पस्ने भयले सबै घरभित्र चुकुल लगाएर बसेका थिए। काठमाडौंका सडक सुनसान थिए। 

समयले फन्को मारिरहेकै थियो। म भने आफ्नै नियमित काममा ब्यस्त हुने प्रयासमा थिएँ। तर आमाको यादले चसक्क मन छोयो। दैनिक दिनमा चार/पाँच पटक फोन गर्ने मेरो दैनिकी नै छ। म औंसी भएर मात्रै सम्झने गर्दिन किनकी मेरी आमा नै मेरो जीवनको आधारशीला हुन् जसको अबिराम दु: खले म, म हुन पाएको छु। जिन्दगीको यात्राले तीन बिस र छ पुगिसकेकी मेरी आमा सधैँ मेरो फोनको पर्खाइमा बस्नुहुन्छ। कुनै दिन ढिला हुँदा ‘तँलाई केही भयो कि भनेर डराएको थिएँ, के छ?’ भन्नुहुन्छ। आमालाई आफ्नो भन्दा पनि सन्तानको माया धेरै हुन्छ। आमालाई सम्झन पनि दिन चाहिन्छ र ?

दिन क्रमशः ढल्कदै छ मन भित्रै उकुसमुकुस भएर तरङ्गित भएको छ। देश कोरोनाको कहरमा बन्दाबन्दी भएको पनि यत्तिका दिन पुगिसकेको छ। मानिसहरुमा यसको त्रासदी बढिरहेको महसुस गर्न सकिन्छ। पानी निरन्तर परिरहेकाले आज काठमाडौँमा चिसो महसुस भएको छ।मौसमी बर्षाको झैँ पानी परेको पनि निकै दिन भयो। पानीले वायुमण्डलको बिकार त सफा गर्दैछ, तर मानिसको मनको बिकार भने बढाइरहेको जस्ताे लाग्छ। मोबाइल, टि भि हेरिसक्नु छैन मानिसका पीडाहरुले।

समयको लय र गति त जहिले पनि उस्तै त छ। तर हामी मनुवाहरुले बाटो बिराएका छौँ र त चित्त भ्रान्ती भइरहेको छ। मन, वचन र कर्मले भौतिकवाद भन्दा बाहिर कोही पनि कहिल्यै निस्कन सक्दैन वा निस्कन चाहिरहेको छैन, त्याे बुझ्न सकिएको छैन।आजकाल त आफ्ना पनि पराइ भएका छन। धनका पुजारी हुने रहेछ दुनियाँमा। मुन्छेहरुलाई चाहदैमा कहाँ आफ्नो मान्न सकिन्छ र! हिजो एउटै कोखमा जन्मिएका बिचमा पनि लालचा अधिक देख्न पाइने अरु त झनै लालची न परे। साहित्यकार सरुभक्तको पागल बस्ती  उपन्यास जस्तै हो यो दुनियाँ  नमरिकनै मसानघाट  भएको छ बस्ती बस्तीहरु। जीवन त दु: ख सुखको संयोग न हो सोचाइमा सकारात्मक  धारणा हुनु पर्दछ। बिगत साह्रै कष्टपूर्ण थियो र त वर्तमान झिलिमिली बन्दै छ।

आज त आफ्नै आँगन पनि मुग्लान सरह बन्न पुगेको छ। तीन बिस र सोह्र  पुगेका बा आमा मात्र आँगन कुरेर बसिरहनु भएको छ।दैनिकी फोन वातचितले कहाँ  मन मान्छ र! मनले भन्छ नि सँगै बसिरहौं तर पापीपेट र साहुको ऋण समेतले गर्दा मुग्लान भासिनु पर्यो। अब त आफ्नै भूगोल र माटो पनि धेरै पर बन्दै जान लागेको आभास गरिरहेको छु। साना लालाबाला आँखाका नानी चन्द्र र सूर्य झैँ प्रकाश छरिरहेका छन्।

छोरीले ‘बाबा कहिले आउनुहुन्छ? मलाई नियास्स्रो लाग्यो,आउनु!’ भन्दा मनमा भक्कानो फुट्छ। ‘गाँउमा दुध लिन बस आउँदा  आउनु न’ भन्छिन। तर म ‘आउँछु’ भन्दै छल गरिरहेको छु। आखिर कति दिन चल्छ र यसरी ! एक दिन त सत्य सत्य नै बन्नेछ। केटाकेटीलाई  हजुरबा हजुरआमा र आमाको साथ त छदैछ तर बाबा पनि साथै हुनुपर्दछ भन्ने चाहनालाई कुन्ठित बनाइरहन कहाँ सकिन्छ र ?अत: चन्दनका बृक्षको वरिपरि नागै नाग हुन्छन् तर चन्दन बृक्षमा तिनीहरुको प्रभाव परेको हुँदैन। त्यसैले हामी मनुवा पनि चन्दन बन्न सक्नुपर्दछ।