आकाश कस्तो थियो ?

सधैँ बसन्तले नवीनता भित्र्याउन सक्दो रहेनछ। अहिलेको बसन्त उदारहण बनेर बसेको छ। यो बर्ष हामीलाई एउटा यस्तो दुःखद परिस्थितिको सामाना गर्नुपरेको छ । जुन सायद कालन्तरमा सबैलाई याद रहनेछ।

बिए. सि एजिमा आफ्नो शिक्षा र भविष्य खोज्ने म अहिले लकडाउनमा आफूले माटो विषय पढ्नुको फाइदाजनक कुराहरू खुब नजिकबाट नियाल्ने अवसर पाएको छु। करिब करिब १६ घण्टाको यात्रा पश्चिमाञ्चल दाङकी छोरी म पूर्व झापामा बसेर पढ्दै गर्दा मैले धेरै कुरा सिक्नुपर्ने रैछ जीवनमा आफूलाई चिनाउन भन्ने कुरा बुझेँ। पठनपाठनमा सिक्ने क्रममै थिएँ। हामीले कृषिमा बीउ विरूवा हुँदै पातको भित्र फिजेलोजी हुँदै विरुवामा लाग्ने किरा रोग खाद्यपदार्थहरूमा गर्न सकिने परिवर्तन, हाइब्रिड तरकारी उत्पादन क्लोनिङ, विरुवाको बजार मूल्य दर, अर्थशास्त्र, माटो, जेनेटिक, सोसियोलोजी ,वातावरण आदि धेरै कुरा सिक्ने अवसर पायौँ। तर बिडम्बना लकडाउन सुरु भयो ।

खेतबारीमा पर्याप्त समय बिताउन पाउँदा अहिले आफूले अध्ययन गर्दै गरेको विषयको सार्थकता बुझ्ने मौका पाएको छु। हाम्रो देशमा लकडाउनमा जस्तै अरु दिन पनि सबैले खेतीपातीतिर चासो दिने हो भने सायदै हामी दैनिक जीवनमा अरू देश प्रति निर्भर हुनु पर्थेन। वास्तबमा हामीसँग के छैन ? प्रकृतिको अनुपम सौन्दर्य छ ,अग्ला अग्ला हिम श्रृङ्खला छन् , विश्वलाई चकित पार्ने जलाशय छन् , धनी भूगोल छ , भाषा, संस्कृति, मठ मन्दिर छन् तर कमी एउटै चीजको छ त्यो हो सही र कुशल नेतृत्वकर्ताको र असल सुशासनको ।तसर्थ यो अवधिलाई अवसरको रूपमा प्रयोग गर्न सक्ने रैछौ भन्ने कुरा यस लकडाउनमा मैले सिकेको छु।

घरबाट धेरै जसो अध्ययनको सिलसिलामा टाढा बस्नु पर्दा आमाको ममता उनको हातको खाना ,भाइसँगको लडाइँ र प्रेम,बाबाको स्नेह औधी सम्झन्थेँ। बिहानको सूर्य उदाउँदा कहिले आँखा मिच्दै फिल्डमा कुद्नु पर्दथ्यो भने कहिले ट्युसन पढाउन। दिनभरको भागदौडले साँझ कतिबेला निदरीको काखमा पुगिन्थ्यो पत्तै हुन्थेन।

बिदा हुन घरपरिवारसँग समय बिताउन दशैँ कुर्नु पर्ने जति समय पनि छोटो लाग्ने मलाई आजभोलिका दिनहरू निकै मिठाे लाग्दैछन्। म आमाको काखमा घण्टौं लुटपुटिरहेको हुन्छु। आजभोलि प्रसस्त समय छ कहिले बिहानीको मिर्मिरेसँगै उठ्छु र उदाएको सूर्य नियाल्छु कहिले भने खाना पाकेर खान उठ् भनेर भान्साबाट आमा कराएपछि मात्रै उठ्छु। ढिला उठ्दा रिसाएकी आमालाई खुसी पार्न केही गर्नै पर्दैन बश खाना थपेर खाइदिए पुग्छ। साँझ धेरै पारिवारिक कुराकानी हुन थालेको छ। हामी कहिले खाना खाँदै गर्दा घण्टौं सम्म पुराना दिन सम्झन्छौ।

कहिलेकाँही आमाले बाल्यकाल याद गराउँदै गर्दा फेरि त्यही दिनहरू फिर्ता आउँदैन आमा, म ज्ञानी थिए कि कस्तो ? पहिलो पटक ‘क’ भन्दा अरू के के भने ? म जन्मदा आकाश कस्तो थियो? म खुब प्रश्न गर्छु कहिलेकाहीँ आमालाई नै दिक्क लगाउँछु । आफूलाई धेरै कुरा आउँदा आउँदै पनि आमालाई सताइरहनुमा पनि छुट्टै आनन्द छ । आजभोलि मलाई आकाश र धरती दुबै एकैपटक नियाल्ने खुब समय छ। तारामा आकार बनाउँदै बस्ने म मात्रै हो कि अरू पनि कोही छ होला सोच्छु। भाइलाई पढाइरहँदा आफूले पढेको धेरै कुरा पुनः ताजा हुन्छ। समय रोकिएको हो कि फेरि दोहोरीएरहेको यो चाँहि छुट्याउन सकिराखेको छैन। वास्तवमा हामी सबै लाई जीवन धेरै प्रिय रहेछ भन्ने कुरा मृत्युको समिप भएपछि महसुस भयो।

समयको अभावमा बसेका दिनहरू सम्झन्छु र अहिलेको दिनमा तुलना गर्छु वास्तवमा हामीलाई के चाहिएको हो यो प्रश्न प्राय मेरो मनमा आउने गर्छ। घर ,परिवार, लक्ष्य, रहर, जिम्मेवारी, सम्बन्ध, सबै नियाल्ने अवसर पाएँ। सानै देखि म यस्तो परिवेशमा हुर्किएँ जहाँ माया र स्वतन्त्रता दुवै थियो। जतिनै लामो उडान भरेर आकाश खोज्ने सपना भए पनि थाकेपछि र समय क्रुर भएपछि फर्केर आउने रुखमा नै हो भन्ने पनि मैले सिकेँ। पूर्व मजदूरी गर्न गएका मजदुर र पश्चिम मजदुरी गर्न गएका मजदुर लकडाउनमा घण्टौको यात्रा गरेर पश्चिम वा पूर्व फर्केको दृश्यले अरूले के बुझेँ थाहा भएन मैले चाँहि सायद अन्त्यमा हामीलाई चाहिने आफ्नो परिवार र आफ्ना हुन्।

इन्टरनेट यो समयमा सबैको प्रिय बन्न पुगेको छ। मानिस सायद आज नेपालमा बसेर इटाली र युएसको न्युज हेर्न पाउँदैनथ्यो होला यदि इन्टरनेट हुँदैनथ्यो भने। धेरैलाई यसले समय बिताउन मद्दत गरिरहेको छ। सामाजिक सञ्जालमा आजभोलि निकै व्यापक चर्चा छ हरेक सानो देखि सानो चीजको पनि। कतिले आफ्ना प्रतिभा प्रस्तुत गर्ने मौका पनि पाएका छन्। म भने इन्टरनेटमा हालिएका धेरै कुरालाई ज्ञान र मनोरञ्जनको रूपले हेर्छु। मानिसहरूले विभिन्न खालको शिक्षा मुलक भिडियो, अडियो हालिरहेको हेर्छु, खानाका विभिन्न परिकार सामाजिक सञ्जालमा हालेको देख्दै गर्दा कतिलाई यो समयले मानसिक पीडा दियो होला,कति भोको पेट जिन्दगी गुजारा गर्दैछन् होला सोच्छु। यस्तो अवस्थामा कोही वृद्धको मृत्यु भयो भने? धेरै कुरा मनमा खेल्छन र अर्को पाटो समय निकै कारुणीक भएको महसुस हुन्छ।

जे जस्तो भए पनि जिन्दगीको नाम भोग्नु रहेछ । मैले धेरै कुरा सिक्दैँ छु र धेरै कुरा सिक्ने क्रममा छु। यो अवधिभर मैले आफू बनेर खुसीका साथ जिउनु नै वर्तमानलाई अँगाल्नु हो भन्ने कुरा सिकेँ। यद्यपि परिस्थिति अनुकूल हुँदै गर्दा फेरि उही पुरानो भागदौड, सफलताको खोजी र भविष्यलाई अंकमाल गर्नु त छँदै छ।